Karmię piersią
Strefa eksperta
Dieta w okresie karmienia piersią
Karmienie piersią daje wiele korzyści zdrowotnych zarówno dziecku, jak i jego matce, dodatkowo wzmacnia więź i sprzyja utracie dodatkowych kilogramów zgromadzonych w czasie ciąży. Mleko kobiece dostosowane jest do potrzeb żywieniowych niemowlęcia do 6 miesiąca życia pod warunkiem, że sposób żywienia karmiącej matki jest prawidłowy.
SKŁAD POKARMU KOBIECEGO
Skład pokarmu kobiecego w dużej mierze jest stały, ponieważ w większości pochodzi z zapasów zgromadzonych podczas ciąży. Dlatego jedząc mniej, albo eliminując wybrane produkty lub grupy produktów z jadłospisu, mama karmiąca naraża jedynie siebie na niedobory pokarmowe w organizmie, co może skutkować ograniczoną produkcją mleka.
Wzrost energetyczności diety zależy od intensywności karmienia i czasu jego trwania. Średnio jest tylko o 30 kcal wyższy, niż zalecenia dla III trymestru ciąży (czyli wynosi + 505 kcal/ dobę do zapotrzebowania sprzed ciąży). Zapotrzebowanie na podaż makroskładników zwiększa się – zarówno białek i węglowodanów. Zapotrzebowanie na tłuszcz nie ulega znacznej zmianie w porównaniu z zaleceniami dla ostatniego trymestru ciąży, jednak bardzo ważny jest skład kwasów tłuszczowych, ponieważ wpływa na skład tłuszczu w pokarmie. Powinno unikać się spożycia kwasów tłuszczowych typu trans (żywność wysokoprzetworzona) i dostarczać odpowiednią ilość kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA) niezbędnych do prawidłowego rozwoju mózgu i narządu wzroku niemowlęcia.
ZRÓŻNICOWANA I UROZMAICONA DIETA
Dieta kobiety karmiącej powinna być zróżnicowana i urozmaicona. Posiłki powinny zawierać różne warzywa i owoce, produkty zbożowe (głównie pełnoziarniste), produkty nabiałowe, mięsa, ryby (przy unikaniu ryb o możliwie dużej zawartości rtęci – rekin, miecznik, makrela królewska, płytecznik; tuńczyk biały w ograniczonych ilościach), jaja, orzechy i tłuszcze roślinne. Karmiąca mama może jeść produkty potencjalnie alergizujące, chyba, że sama ma alergię lub cierpi na chorobę, która wymaga diety eliminacyjnej.
Może pić również kawę w ilości jak piła do tej pory będąc w ciąży, ale w przypadku wcześniaków i kilka dni po porodzie ilości te powinny być niższe. Alkohol zanika we krwi po około 2 godzinach od wypicia, więc mama może okazjonalnie się napić i nakarmić dziecko po tym czasie – choć oczywiście picie alkoholu nie jest zalecane. Nie ma konieczności odciągania pokarmu (i wylewania go) dla zwiększenia bezpieczeństwa. Na pewno trzeba wystrzegać się czynnego i biernego palenia tytoniu i używania narkotyków. W przypadku przyjmowania leków najlepiej skonsultować z lekarzem, ale większość nie zagraża niemowlęciu.
KWASY TŁUSZCZOWE TRANS
Warto wyeliminować z diety produkty będące źródłem kwasów tłuszczowych trans, czyli tych, których składnikiem jest tłuszcz roślinny utwardzany – margaryny twarde, kupne wypieki, gotowe drożdżówki, ciastka, wafelki z nadzieniami, przekąski słone, jak paluszki, krakersy, orzeszki w otoczkach smakowych, chipsy, produkty smażone na fryturach. Lepiej unikać również wysokoprzetworzonych produktów (zupy i sosy w proszku, dania gotowe) czy produktów dosładzanych (kolorowe płatki śniadaniowe, słodzone napoje).
DIETY ELIMINACYJNE
Modyfikacje diety powinno zacząć się jedynie przy konkretnych przesłankach ku temu. Kolka niemowlęca, infekcja czy biegunka bakteryjna/ wirusowa do nich nie należą, ale wysypka, spadek masy ciała, niechęć do jedzenia to sygnał, że należy zgłosić się do lekarza i po konsultacji zmienić dietę. Żadne rekomendacje polskie i światowe nie namawiają do wykluczania produktów na własną rękę i eliminacji „na wszelki wypadek”, a niestety duży procent mam robi tak bez żadnej konkretnej przyczyny.
Zaleca się, by codzienny sposób żywienia kobiety w okresie laktacji opierał się na zaleceniach zdrowego żywienia, w tym charakteryzował się spożywaniem umiarkowanych ilości różnorodnych produktów bez eliminacji produktów o potencjalnym działaniu alergennym i stosowaniem zbilansowanej diety. Dietę eliminacyjną u kobiety karmiącej można stosować ze wskazań medycznych czy to ze względu na alergię pokarmową u kobiety lub ze względu na potwierdzoną lub podejrzenie alergii pokarmowej u dziecka. Dieta eliminacyjna u matki karmiącej piersią powinna być stosowana pod kontrolą lekarza i dietetyka ze względu na ryzyko niedoborów pokarmowych podczas dłuższego jej stosowania.
W tym okresie konieczne jest uwzględnienie zwiększenia podaży płynów – do minimum 2,7l/ dobę.
ROLA DHA W DIECIE MAMY KARMIĄCEJ
Ważne jest, aby nasza dieta została uzupełniona składnikami niezwykle ważnymi w tym okresie. Bardzo istotna jest suplementacja DHA, który jest podstawowym budulcem mózgu dziecka, odpowiada za jego prawidłowy rozwój, a w okresie ciąży i laktacji mama jest jedynym źródłem DHA dla swojego maluszka. Korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 200 mg DHA ponad zalecane spożycie 250 mg kwasów tłuszczowych omega-3 dziennie. Nie można również pominąć pozostałych składników, na które zwiększa się zapotrzebowanie w tym okresie – kwas foliowy, żelazo, jod, witamina D w sposób fizjologiczny wpływają na zdrowie mamy i dziecka, również podczas karmienia piersią.
JAKIE SUBSTANCJE PRZEDOSTAJĄ SIĘ DO MLEKA MATKI?
Mleko kobiece w zależności od rodzaju posiłku może zmieniać swój smak, co jest zdecydowaną zaletą, ponieważ zwiększa preferencje żywieniowe. Do mleka będą przedostawać się alergeny, kofeina, alkohol, substancje czynne leków, ale żadne substancje „ciężkostrawne czy wzdymające” nie mają prawa, a mleko mamy bez względu na jej dietę jest łatwostrawne. Dlatego mama karmiąca śmiało może sobie pozwolić na małe „grzechy” – w końcu jej dobry nastrój warunkuje dobre samopoczucie maluszka!
Dietetyk kliniczny, dr n. o zdrowiu Wanda Baltaza
Czytaj więcej
-
Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia w ciąży?
-
Ćwiczenia oddechowe w ciąży – jak się przygotować do porodu?
-
Pozycje wertykalne podczas porodu
