Jestem w ciąży
Każde dziecko to materiał na geniusza!
O wspieraniu rozwoju mózgu dziecka w okresie płodowym.
Ludzki mózg zbudowany jest z miliardów komórek nerwowych. Już w okresie prenatalnym powstaje aż 75% komórek mózgu dziecka, a pozostałe 25% tworzy się w trakcie pierwszego roku życia. To wiedza, dająca nam niesamowite możliwości.
Dlatego właśnie czas ciąży ma tak duże znaczenie nie tylko dla ogólnego rozwoju maleństwa, ale w ogromnej mierze dla kształtowania się mózgu i układu nerwowego. Życie płodowe Twojego dziecka to niepowtarzalne 9 miesięcy, w trakcie których możesz świadomie i aktywnie wspierać jego rozwój intelektualny.
Mózg rozwija się niemal od pierwszych tygodni ciąży – już w czwartym tygodniu następuje jego podział na tyłomózgowie, śródmózgowie i przodomózgowie. W okresie prenatalnym bardzo dynamiczny jest również rozwój całego układu nerwowego – już w szóstym tygodniu powstają zalążki oczu, nosa i ust. Czymś absolutnie zdumiewającym jest fakt, że w 5. miesiącu życia płodowego dziecko osiąga liczbę neuronów typową dla dorosłego człowieka.
Co może zrobić mama, aby w tych kluczowych momentach skutecznie wspierać rozwój swojego dziecka, dając mu szanse na osiągnięcie w przyszłości największych możliwości intelektualnych?.
Dzisiejsza nauka jednoznacznie uświadamia nam, że inteligencja to nie tylko kwestia genów. Na rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka mamy wpływ już od pierwszych tygodni ciąży. Racjonalna dieta, odpowiednie bodźce zewnętrzne oraz zdrowy styl życia mamy – to czynniki stymulujące pełniejsze wykorzystanie genetycznego potencjału intelektualnego rozwijającego się małego człowieka.
Jak można wpływać na kształtowanie się inteligencji dziecka już podczas ciąży?
Na rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka – a w efekcie na osiągnięty w przyszłości poziom inteligencji – można wpływać poprzez odpowiednią dietę, bogatą w kwasy tłuszczowe omega-3, zwłaszcza DHA.
Kwas DHA, jeśli chodzi o budowę ludzkiego ciała, w szczególnie dużych ilościach występuje w mózgu[1]. Spożywany przez przyszłą mamę kwas DHA przenika do mózgu nienarodzonego maleństwa. DHA w mózgu dziecka gromadzi się pomiędzy 26. a 40. tygodniem ciąży i wpływa na funkcjonowanie neuronów. Ale rozwój układu nerwowego rozpoczyna się znacznie wcześniej. Trzynaście dni po zapłodnieniu tworzą się zawiązki układu nerwowego. A już w trzecim tygodniu zamyka się cewa nerwowa, łącząca mózg z rdzeniem kręgowym. Dlatego tak istotna jest podaż kwasu DHA od wczesnych etapów ciąży.
Najbogatszymi źródłami kwasów DHA są ryby morskie, np. dorsz, mintaj, halibut czy łosoś. Jednak z uwagi na fakt, że wielu kobietom nie odpowiada obecność ryb i oleju rybiego w codziennej diecie, pomocna jest suplementacja DHA. Pozytywną rolę suplementacji DHA potwierdzają eksperci: „Suplementacja DHA może być korzystna, gdyż spożycie DHA z pokarmem jest niewystarczające”[2].
Jak jeszcze możemy stymulować rozwój intelektualny i emocjonalny dziecka w okresie życia prenatalnego?
Dwunasty tydzień od chwili poczęcia to moment, gdy zaczyna pracować układ nerwowy maleństwa. W siedemnastym tygodniu dziecko zaczyna już słyszeć! A badania aktywności mózgowej wskazują, że w II. trymestrze ciąży dzidziuś odbiera też bodźce dotykowe.
Wobec tak wczesnego momentu rozwoju wszelkie formy kontaktu mamy z dzieckiem, są jak najbardziej uzasadnione. Instynkt macierzyński, który podpowiada nam, aby gładzić brzuch, przemawiać czule do dziecka, czy polewać brzuch podczas kąpieli strumieniem ciepłej wody – jest naszym naturalnym sprzymierzeńcem w stymulowaniu rozwoju prenatalnego dziecka.
Dlatego Przyszła Mamo – głaszcz, dotykaj swój brzuszek, mów do niego ciepłym głosem i zachęcaj do tego również tatę dziecka. Pamiętaj, że Twoje maleństwo lubi dźwięki spokojne i łagodne, np. muzykę klasyczną. Na hałas dziecko może reagować lękiem – dlatego warto unikać sytuacji generujących głośne, intensywne dźwięki. Nie zapominaj również o częstych spacerach na świeżym powietrzu. W ten sposób nie tylko dotlenisz organizm własny oraz dziecka, ale sprawisz maleństwu błogą przyjemność. Dzieci w okresie życia prenatalnego lubią delikatne kołysanie brzuchem. Twoja pociecha podczas spaceru często zapada w regenerującą drzemkę, a Ty przyjemnie spędzasz czas wolny. Reasumując, poziom inteligencji jest sumą odziaływania wielu czynników. Obok genów i wyżej opisanych sposobów pozytywnego stymulowania dziecka, niezwykle istotne znaczenie ma prawidłowa dieta podczas ciąży, bogata w DHA.
Jak piszą specjaliści związani z Instytutem Matki i Dziecka: „Badania wskazują, że dzieci kobiet, które uzupełniały swoją dietę w ciąży kwasami omega‒3, cechują się wyższym poziomem inteligencji aniżeli ich rówieśnicy, którzy nie otrzymywali kwasów omega‒3 w życiu płodowym”[3].
[1] Lise Eliot, Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł dziecka w pierwszych pięciu latach życia, Media Rodzina
[2] Standardy Medyczne, Pediatria, 2014, T.11, 333.
[3] Poradnik Żywienia dla kobiet w ciąży, Opracowanie Merytoryczne Dorota Świątkowska mgr inż. żywienia człowieka; publikacja pod patronatem Instytutu Matki i Dziecka, s.75.