CIAŁO. Lekarze ginekolodzy zachęcają, żeby wykonać różne badania zanim para zacznie się starać o dziecko. Ma to na celu sprawdzenie stanu zdrowia kobiety, a w razie wystąpienia jakichkolwiek trudności będzie czas na to, żeby podjąć odpowiednie kroki lecznicze. Najczęściej zalecane jest wykonanie podstawowych badań m.in. morfologii czy poziomu hormonów tarczycy. Bardzo ważna jest wizyta u dentysty i wcześniejsze wyleczenie ewentualnych ubytków, gdyż w ciąży opieka stomatologiczna jak najbardziej również jest dostępna, ale nie wszystkie zabiegi mogą być wykonywane a np. próchnica jest czynnikiem ryzyka dla zdrowia i rozwoju dziecka. Bardzo ważna jest odpowiednia dieta, zrezygnowanie lub ograniczenie używek, zanim zajdzie się w ciąże! Po pierwsze dlatego, że alkohol czy nikotyna negatywnie wpływają na organizm kobiety, który ma być w najbliższym czasie sprzyjającym środowiskiem dla rozwoju dziecka. A po drugie należy pamiętać, że każda dawka alkoholu spożyta w ciąży jest niebezpieczna dla dziecka.

Podjęcie decyzji o chęci rozszerzenia rodzinny to także moment na wybranie – jeśli kobieta wcześniej tego nie zrobiła – jednego lekarza ginekologa, który przeprowadzi kobietę przez cały ten proces i będzie jej towarzyszyć na każdym etapie ciąży, co da kobiecie większe poczucie stabilności, przywiązania i stały punkt odniesienia.

Zachęcam również do zapoznania się z wytycznymi, jakie badania powinny być przeprowadzone na każdym etapie ciąży. To oczywiście lekarz prowadzący ciążę jest specjalistą, którego kobieta obdarza zaufaniem, ale jest to kolejny element bardziej świadomego uczestnictwa w zachodzeniu w ciążę i partnerskiej relacji z lekarzem, a nie poczucia bierności i podmiotowości.

Zachęcam, żeby podejść do takich przygotowań nie jako ryzyka wykrycia zaburzeń czy trudności w jakiejś strefie, ale jako możliwości upewnienia się, że ciało jest w pełni gotowe na zmiany, jako sposobu na wspieranie – już na tym etapie – przyszłego rozwoju dziecka i własnego dobrostanu kobiety w ciąży. Bardzo często taka profilaktyka dodaje parze pewności i pozytywnie nastraja.

Zadbanie o ciało to także dostarczanie różnych przyjemności, odpoczynku, relaksu, odpowiedniej ilości snu, dotlenienia. 

ZWIĄZEK/RELACJE. Podjęcie nowej roli matki czy ojca to wielkie wyzwanie i podstawą powinien być stabilny, szczęśliwy związek. Oczywiście nigdy nie ma takiej sytuacji, że na każdym polu wszystko nam się świetnie układa, ale decyzja o dziecku powinna być całkowicie świadoma dla każdego z partnerów, nie podejmowana pod wpływem presji czy jako sposób na utrzymanie małżeństwa lub sprawdzenie swoich uczuć. Jeśli jedno z partnerów nie jest przekonane do rodzicielstwa to warto o tym szczerze ze sobą porozmawiać. Czasami głośne przedstawienie swoich obaw, powoduje, że sami się do nich dystansujemy, a może się także okazać, że nasz partner jest w stanie nam pomóc. Poddanie się presji – czy to ze strony partnera czy np. najbliższej rodziny –  nie jest tylko ustępstwem w danym momencie, ale będzie skutkowało na przyszłość. Mężczyźni i kobiety bardzo różnie podchodzą do tematu ciąży. Początkowo uwaga zdecydowanie intensywniej skupiona jest na kobiecie – jej ciele, badaniach, odczuciach. Rola mężczyzny, w takim społecznym postrzeganiu, przez długi czas polega na wspieraniu swojej partnerki, niejako z boku całego procesu. Taka podstawowa wiedza – że każde z nich może się znajdować na innym etapie przystosowywania się do rodzicielstwa – również pomoże zrozumieć, a czasami zaakceptować, różne zachowania i emocje partnerów.

Ciąża i rodzicielstwo to oczywiście wspaniały etap w życiu, otwierający nowe możliwości, ale przynajmniej początkowo może nieco zabierać wspólny czas i ograniczać momenty intymne. Dlatego czas jeszcze przed zajściem w ciążę jest idealny na spędzenie go tylko we dwoje, pogłębienie swojej relacji z partnerem, zadbanie o bliskość, namiętność, intymność – czyli trzy składowe miłości, przepracowanie konfliktów. Zanim w tzw. cyklu życia rodziny przejdzie się do fazy rodziny z małym dzieckiem, warto jest najpierw zbudować podwaliny, stabilną bazę, jaką jest związek dwojga ludzi.   

FINANSE. Warto także przemyśleć swoją sytuację finansową oraz rodzaj wykonywanej pracy. Mam na myśli zlokalizowanie ewentualnych obciążeń i ustabilizowanie. Sprawdzenie czy mamy jakieś zaległe, niedokończone sprawy rodzinne; duże wydatki, które są powodem stresu; poczucie nadmiaru obowiązków zarówno w pracy, jak i życiu codziennym; nieprzyjazne lub wręcz niebezpieczne środowisko pracy; nadchodzący egzamin lub kończy się umowa zatrudnienia. Wszystkie informacje, które dają nam większe poczucie świadomości, kontroli sytuacji będą powodowały większy spokój. Dzięki temu można sobie zaplanować wydatki i móc swobodnie cieszyć się np. przyszłym szykowaniem wyprawki. Często też decyzja o chęci zostania rodzicem jest momentem zmiany priorytetów i większego zwracania uwagi na własne potrzeby i dobro.

WIEDZA. Zachęcam, żeby zdobyć wiedzę o przebiegu ciąży, a szczególnie o I trymestrze. Jest to bardzo wrażliwy moment w rozwoju dziecka, gdzie powstają wszystkie najważniejsze organy i układy i to właśnie zanim kobieta będzie w ciąży powinna wiedzieć, co może zadziałać korzystnie, a co niekorzystnie lub wręcz zagrażająco. Ale jest to także wiedza o zmianach zachodzących w ciele kobiety, co czasami może zaskoczyć. Sprawdzone źródła wiedzy skutecznie obalają krążące w społeczeństwie mity i zabobony, które wprowadzają niepotrzebny stres i zachowania dotyczące m.in. diety, szczepień czy podnoszenia rąk do góry.

Ważnym punktem, choć na pewno bardzo trudnym, jest wiedza dotycząca faktu występowania poronień. Ale traktowałabym to jako zwiększenie świadomości charakterystyki pierwszego trymestru ciąży i możliwości zadbania o siebie niż budowania nastroju grozy. Poprzez zadbanie o siebie mam na myśli np. ustalenie między partnerami komu z bliskich osób i na jakim etapie oznajmi się, że para stara się o dziecko lub jest w ciąży. Partnerzy mogą się tutaj różnić i np. mężczyzna chciałby wszystkim się chwalić, że zostanie ojcem, a kobieta wolałaby poczekać na bezpieczniejszy moment. Nie ma tutaj złej lub dobrej drogi. Ale istotne jest, żeby mieć wspólną taktykę.

WSPARCIE. Kontakt z innymi kobietami – będącymi w tym samym momencie w ciąży lub takimi, które już posiadają dzieci – jest bardzo cennym źródłem wsparcia, jednym z ważniejszych w profilaktyce zdrowia psychicznego w połogu. Jednocześnie jest źródłem sprzecznych porad i informacji, wzmagających lęk przed nieznanym, podburzającym poczucie kompetencji i wiary we własne możliwości kobiety – przyszłej matki. Warto selekcjonować dochodzące do nas informacje i wybierać te, które powodują w nas pozytywne emocje, mobilizację, zwiększają poczucie pewności siebie, które są konstruktywne i zgadzają się z naszą intuicją.

Przygotowania do ciąży powodują bardziej świadome uczestnictwo w procesie stawania się rodzicem, ponieważ rodzicem nie zostaje się w momencie urodzenia dziecka, tylko jest to długotrwały proces, dla każdego inny. Na decyzję o powiększeniu rodziny ma wpływ wiele czynników: satysfakcja ze związku, zadowalające relacje z osobami bliskimi, stabilna sytuacja socjoekonomiczna, ale także wspomnienia z własnego dzieciństwa, relacje z własnymi rodzicami. Również poczucie więzi z dzieckiem kształtuje się indywidualnie – w momencie pozytywnego testu ciążowego, przy pierwszych ruchach dziecka w brzuchu, przy porodzie lub dopiero jakiś czas po nim. Nie ma tu żadnego idealnego, prawidłowego wzorca.

Jednak – co jest istotą mojej wypowiedzi – należy do tych wszystkich przygotowań podchodzić ze spokojem i rezerwą. Nadmiar informacji, nadmiar kontroli i skupienia na temacie zachodzenia w ciąże, może czasami spowodować więcej stresu i obciążenia organizmu i negatywnie wpływać na funkcje prokreacyjne. I w pewnym momencie, jeśli poziom stresu będzie zbyt duży i nie uda się za pierwszym razem zajść w ciążę, można stracić z oczu cel, jakim jest powiększenie rodziny z osobą, którą się kocha, a bardziej skupienie na kwestiach technicznych, medycznych. Czas starań o dziecko ma być czasem bliskości partnerów, serdeczności i intymności.

Powinien to być czas zadbania o samego/samą siebie, uważności, refleksji. Pozytywne nastawienie do czasu ciąży, jako naturalnego procesu będzie korzystnie wpływało zarówno na psychikę i ciało. W razie wątpliwości czy zaobserwowania trudności warto zgłosić się do specjalisty: ginekologa, endokrynologa, dietetyka, fizjoterapeuty, położnej lub psychologa na rozmowę, jako możliwości fachowego zadbania o siebie, pewnego źródła informacji, profilaktyki.  

Mgr Elżbieta Rechnio-Nowakowska

Psycholog, w trakcie specjalizacji z psychologii klinicznej, specjalizująca się w obszarze ginekologii i położnictwa.

Czytaj więcej

• 

  Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia w ciąży?

  Czytaj artykuł >
• 

  Ćwiczenia oddechowe w ciąży – jak się przygotować do porodu?

  Czytaj artykuł >
• 

  Pozycje wertykalne podczas porodu

  Czytaj artykuł >