W pierwszej kolejności warto odwiedzić poradnię laktacyjną po 32 tygodniu ciąży aby po rozmowie oraz badaniu wykonanym przez Certyfikowanego Doradcę Laktacyjnego, wyeliminować wszystkie możliwe czynniki ryzyka, które mogą wpłynąć na Twoje karmienie piersią. Właśnie podczas takiej wizyty dowiesz się czy w Twoim indywiaulnyd przypadku warto mieć laktator, czy budowa Twoich piersi jest prawidłowa, czy warto wykonać dodatkowe badania np USG piersi jeszcze w okresie ciąży. 

Kolejnym krokiem będzie zdobywanie wiedzy teoretycznej. Chociaż Twoje dziecko jeszcze nie jest na świcie już teraz możesz nauczyć się jak je prawidłowo przystawiać do piersi. Czasami moje pacjentki mówią, że „z lalką to nie to samo”. Oczywiście, zgadzam się! Nic nie zastąpi ćwiczeń z naszym wyczekanym noworodkiem. Natomiast dużo łatwiej jest pokonywać trudności laktacyjne jeżeli od początku wiemy jak postępować!

Jak powinno przebiegać prawidłowe przystawienie do piersi? Zanim przystąpisz do karmienia, zadbaj o siebie i wybierz miejsce najbardziej wygodne dla Ciebie. Musisz mieć możliwość oparcia pleców oraz swobodnego sięgnięcia po szklankę wody czy nawet pilot od telewizora. Następnie zadbaj o wygodne ułożenie Twojego dziecka. Pomoże Ci przy tym poduszka do karmienia. Wybieraj takie poduszki, które są jędrne i dość mięsiste – tak, żeby dziecko po ułożeniu na niej, nie zapadało się – prawidłowa pozycja dziecka to taka, w której niemowle leży na równi z Twoimi brodawkami ( nie wyżej i nie niżej). Kiedy już zapewniłaś dziecku stabilne podparcie upewnij się, że dziecko podczas przystawiania do piersi nie będzie czuło dyskomfortu z powodu nieprawidłowej pozycji. Dobrze dostawiony niemowlak będzie miał swój brzuszek skierowany do brzucha mamy, a ucho, bark oraz biodro powinno być ułożone w jednej linii. Na sam koniec sprawdź czy broda dziecka nie jest zbyt blisko klatki piersiowej – delikatnie odchylenie potylicy dziecka do tyłu sprawi, że połykanie oraz oddychanie jednoczenie będzie dużo łatwiejsze.

Podczas karmienia piersią mamy do dyspozycji liczne pozycje: klasyczną, krzyżową, biologiczną, na leżąco a także pozycję fasolki. Każda pozycja ma inne cechy charakterystyczne – kluczowe są Twoje kryteria wyboru. Podstawą jest ponownie Twoja wygoda oraz łatwość w dostawieniu dziecka do piersi. Spróbuj w pierwszej kolejności opanować pozycję krzyżową – moje doświadczenie pokazuje, że w pierwszych dniach po porodzie pozwala ona na lepsze ułożenie brodawki oraz stabilniejsze podtrzymywanie główki dziecka. Ostateczny wybór zawsze należy do mamy.

Czym cechuje się prawidłowe przystawianie? Niemowlę przystawione prawidłowo obejmuje brodawkę mamy wraz z częścią otoczki. Wargi dziecka wywinięte są na zewnątrz (zarówno górna jak i dolna) a buzia otwarta jest bardzo szeroko. Akt karmienia nie ma prawa boleć. Po około dwóch minutach od dostawienia dziecka do piersi powinnaś poczuć delikatne mrowienie – w wyniku pobudzania Twojej brodawki, za sprawą impulsu nerwowego uruchomił się odruch oksytocynowy. Od tego momentu uruchomi się wypływ pokarmu a Ty powinnaś zacząć słyszeć rytmiczne połykanie mleka przez Twoje dziecko.  

Jakie mamy podstawowe zasady udanej laktacji? Podczas karmienia piersią warto pamiętać o pewnych „złotych standardach”. Do końca 6 miesiąca życia niemowlaka należy go przystawiać około osiem razy dziennie, czyli co dwie, trzy godziny. Czy ta zasada oznacza, że karmienie powinno być „na czas”? Oczywiście nie! Musimy jednak przestrzegać pewnych norm. Każde dziecko jest inne – a my jako rodzice musimy wnikliwie reagować na jego potrzeby, dlatego powszechnym założeniem jest karmienie dziecka na żądanie – czyli wtedy kiedy niemowlę płacze i domaga się jedzenia. Czasami, niemowlaki domagają się jedzenia nawet co pół godziny – to jest właśnie ten moment, którym wracamy do naszych złotych standardów. Jeżeli Twoje dziecko śpi raz cztery godziny, raz trzy i pół godziny a w nocy sześć godzin – to jeżeli łącznie zliczysz, że minimum osiem karmień na dobę jest obecnych – karmienie piersią przebiega prawidłowo. Innym momentem niepokoju dla moich pacjentek jest kwestia ilości piersi podawanych przy jednym karmieniu. Jedna mama podaje wyłącznie jedną, kolejna mama podaje dwie piersi na jedno karmienie a jeszcze następna aż trzy czy cztery piersi (na zmianę jedna po drugiej), która opcja jest prawidłowa? Każda! Kluczowe jest proponowanie dziecku drugiej piersi, po opróżnieniu pierwszej przez okres minimum 10 minut. To dziecko decyduje czy kolejna porcja mleka jest dziecku potrzebna czy nie. Najważniejszym wyznacznikiem czy nasze postępowanie w laktacji jest prawidłowe będzie przyrost masy ciała dziecka na dobę. Jeżeli jest on w wysokości 26-31g/dobę możemy zakładać, że nasza laktacja przebiega prawidłowo.      

Co wpływa na produkcję mleka? Proces tworzenia się pokarmu jest procesem złożonym zapoczątkowanym już w życiu płodowym każdej kobiety. Już w okresie rozwoju płodu powstają gruczoły piersiowe, które w kolejnych etapach życia będą dojrzewać, wzrastać i przygotowywać się do pełnienia swoich funkcji. Prawidłowy proces produkcji i wydzielania mleka w pełni uzależniony jest od pracy naszego układu hormonalnego. Prawidłowa praca hormonów takich jak oksytocyna, prolaktyna, progesteron czy estrogenów warunkuje przebieg udanej laktacji.

Jak zwiększyć produkcję? Przy rozwiązywaniu problemów laktacyjnych należy spojrzeć na problem danej pacjentki i jej dziecka w sposób holistyczny. Naszym zadaniem jako specjalistów jest wskazać diagnozę oraz metody rozwiązania problemu dawać jednocześnie mamie konkretne zalecenia. Bardzo częstym problemem w poradni laktacyjnej jest pozorny lub rzeczywisty niedobór pokarmu. Wśród podstawowych zaleceń, które powinna otrzymać każda pacjentka z takim rozpoznaniem znajdziemy:

• zwiększenie ilości karmień na dobę (około 10-12 kamień);
• podawanie obu piersi na jedno karmienie;
• wprowadzenie środków mlekopędnych np. o zawartości słodu jęczmiennego;
• postawmy na wypoczynek. To bardzo trudne, zwłaszcza przy bardzo wymagającym dziecku – warto poprosić o pomoc osobę towarzyszącą, która mogłaby pozwolić mamie w nocy odespać trudy dnia – jedna noc może wiele zmienić!

• zwiększamy ilość płynów do koło 2,5-3 l dziennie;
• pilnujemy wartościowych posiłków – częstych i smacznych!;
• warto rozważyć wsparcie psychologa.

Pozostałe indywidualne zalecenia dotyczące konieczności pobudzania laktacji mechanicznie z wykorzystaniem laktatora lub obejmujące dokarmienie mlekiem odciąganym lub modyfikowanym będą zależne od rozpoznania postawionego przez Certyfikowanego Doradcę laktacyjnego w poradni laktacyjnej.

Skład pokarmu kobiecego jest niezmienny. Mama, która odżywia się prawidłowo dostarcza swojemu dziecku pełnowartościowy pokarm gwarantujący prawidłowy rozwój niemowlaka aż do jego skończonego szóstego miesiąca życia. Często w poradniach laktacyjnych spotykamy się z niewiedzą Mam na temat korzystnego wpływu suplementacji na jakość pokarmu, dlatego warto tą świadomość budować.  Czy w takim razie możesz samodzielnie wpłynąć na jakość swojego pokarmu?
 Tak! Pokarm można wzbogacić na dwa sposoby.

Pierwszy sposób ma na celu zwiększenie kaloryczności pokarmu poprzez delikatny masaż piersi w kierunku węzłów chłonnych (przed karmieniem około 30 sekund). Taki masaż można wykonywać własną ręką lub szczotką. Takie działanie pozwala na oderwanie i wymieszanie do pokarmu globulek tłuszczu, które normalnie przyklejają się do ścianek przewodów mlecznych, innymi słowy – homogenizuje mleko zanim dotrze do brodawki [1] [2].

Kolejnym sposobem na poprawę jakości pokarmu jest suplementacja. DHA, kwas tłuszczowy omega-3, stanowi podstawowy budulec mózgu dziecka, który odpowiada za jego prawidłowy rozwój*. Do czasu porodu dziecko pobiera niezbędne ilości DHA z organizmu matki, po porodzie nowo narodzone dziecko otrzymuje je wraz z jej pokarmem. Stąd większe zapotrzebowanie na ten składnik wśród kobiet w ciąży i mam karmiących piersią. Odpowiednia suplementacja DHA jest szczególnie istotna w przypadku diety ubogiej w ryby, gdyż organizm sam nie potrafi wytworzyć dostatecznej ilości tej substancji [3].

Warto w okresie ciąży odwiedzić poradnię laktacyjną, spotkać się z Certyfikowanym Doradcą Laktacyjnym lub ze swoją położną, by przygotować się i zaplanować poszczególne etapy laktacji.

Anna Bulczak
Położna oraz certyfikowany doradca laktacyjny
Zaufaj Położnej

Bibliografia:

* Korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 200 mg DHA ponad zalecane spożycie 250 mg kwasów tłuszczowych omega-3 dziennie.

[1] Smille CM Testing a theory of slow weight gein in breastfeed infants. Abstract, platform OCT 2010. Breastfeeding Med, 5 (6): 333.2010.
[2] Mortona J, Wong RJ, Hall JY, Pang WW, Lai CT, Lui J, Hartmann PE, Rhine WD. Combining hand techniques with electric pumping increases the caloric content of milk in mothers of preterm infants J Perinatol. 2012 OCT; 32 (10):791.
[3] Rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników z roku 2014
[4] Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i praktyce – podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy, Warszawa 2017

Czytaj więcej

• 

  Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia w ciąży?

  Czytaj artykuł >
• 

  Ćwiczenia oddechowe w ciąży – jak się przygotować do porodu?

  Czytaj artykuł >
• 

  Pozycje wertykalne podczas porodu

  Czytaj artykuł >